Hoe heb jij de Pelgrimage ervaren?
Ervaringen
Verhalen van Pelgrims
Op deze pagina staan uitgebreide ervaringen van de wandelingen die deelnemende Pelgrims tijdens hun Pilgrimage in a Day hebben opgeschreven. We nodigen je graag uit om de mooie ervaringen te lezen.

Het is een herfstige dag. Een wandelmiddag met Frans-Willem, we vertrekken redelijk laat, rond half drie. Hij zegt dat we vandaag naar het einde van de wereld gaan lopen ‘fisterra’ of ‘Finisterre’. Dit einde van de wereld ligt in het uiterwaarde gebied rondom Varik. Het prikkelt mijn fantasie en ik stel me voor dat ik naar het einde van mijn leven loop vandaag. Ik neem het serieus. Wat heb ik laten liggen in mijn leven als ik nu terug zou kijken al ware ik al overleden of als ik nu vlak voor de poort van mijn ‘dood’ zou staan?
Ik vind het heerlijk om door de weilanden te banjeren tussen de koeien en de paarden door, maar ook best wel spannend vooral om die paarden zo dicht om me heen te hebben. We zijn bescheiden nieuwsgierig naar elkaar. Hekjes en prikkeldraad over vind ik minder leuk; hoe symbolisch voor de hordes van mijn leven waar ik nu eigenlijk geen zin in heb. Ik ben moe en leeg en open.
Dat puur rechtdoor lopen door deze uiterwaarden is echt rustgevend. We nemen geen bochten, we gaan recht op ons doel af, blijkt. Dat ongestoord rechtdoor kunnen wandelen doet iets met me. Heerlijk eenvoudig.
Na ongeveer 5 kilometer arriveren we op een eivormig strandje waar het stuk land plotseling ophoudt. Er gaat niets meer rechtdoor, het landt stopt acuut. Ahhhh dit is Fisterra!
Ik voel dat ik een klein speels ‘ritueel’ wil doen aan het einde van de wereld, ik pak spontaan een steen en zonder na te denken trek ik een cirkel om me heen. Ik kijk naar die cirkel en krijg het meteen benauwd. Wat heb ik nu eigenlijk gedaan? Ik realiseer me meteen dat als dit het einde van mijn leven zou zijn, wat ik heb laten liggen in mijn leven:
Ik gun mezelf nauwelijks tot geen ruimte!
Ik struikel bijna uit mijn eigen kleine cirkeltje als ik ronddraai. Ik besluit meteen een veel grotere cirkel om me heen te trekken. Hehe: ademruimte, speelruimte, zijnsruimte! Veel meer uitzicht, ik voel me meteen een heel stuk vrijer. Dit is mijn eigen helende ruimte, waar ik me vrij in kan bewegen. De sjamanen noemen het ‘sacred space’, meestal een eigen plek, ruimte in je huis waar je je meditaties doet, of je dagboek schrijft, of werkt aan je persoonlijke ontwikkeling en reflectie. Sacred space heb je ook om je heen, om je eigen lichaam heen, jouw eigen privéruimte of leefruimte.
Ik mijmer in mezelf “Sacred space is the space you allow yourself to be who you are. Where your own specific energy can flow in and out and your unique life can take place in interplay with the universe. It is the living space you grant yourself, to express and consciously connect yourself in this world, in this universe. It is your own private space where you decide who you invite in or keep out. You can built enormous inner and outer strength in your own sacred space, living interconnected with source.”
We spelen samen verder. Frans-Willem laat zien aan de hand van een speelse oefening vanuit mijn sacred space dat ik met een houding van spelen en ‘fun’ — effortless being in feite–veel meer kan doen en zijn dan wanneer ik vanuit kracht en inspanning (power and strength) in mijn privéruimte sta.
Oei, dit gebeurt niet voor niets aan het einde van mijn leven. Laat ik nu het allergrootste deel van mijn leven geleefd hebben vanuit wilskracht en inspanning. OEF, OEF, OEF.
Hij laat me op en neer springen in mijn kleine cirkel om de ‘speelse en vrolijke’ energie op te roepen. Na de oefening zie ik dat door het op en neer springen de kleine cirkel is verdwenen! Ik sta ineens helemaal in mijn grote cirkel. Wow! Er is iets gebeurd. De ruimte is vrij om ervaren en geleefd te worden. YESSSSS!
Pilgrimage In Two Days
Pelgrimsreis van de geest
De voorpret is al begonnen op het moment dat de door Frans-Willem beloofde envelop bij mij thuis op de mat ploft.
Frans-Willem heeft alles zorgvuldig voorbereid en vrij weinig aan het toeval overgelaten. Of juist heel veel, afhankelijk van hoe je het opvat.
De geplande datum van de pelgrimage is vanwege het toen wassende water van de Waal, van half juli verplaatst naar 3 en 4 augustus 2021. Een vriendin van mij, Marijke, en ik hebben besloten de pelgrimstocht samen te gaan wandelen in twee dagen. Gezien mijn gevorderde leeftijd lijkt mij pelgrimage in één dag niet goed haalbaar..
De avond voor we op pad gaan, heeft Frans-Willem ons in het Veerhuis uitgebreid verteld over zijn eigen pelgrimage door het leven om tot dit punt te komen. Daarna slapen Marijke en ik heerlijk in een van de gastenkamers.
Op woensdag 4 augustus om precies 11:00 uur gaan Marijke en ik welgemutst op pad. Voor mij is het zo dat de theorie nu in het echt tot leven gewekt wordt. Het eerste stuk van de wandeling (na de begroetingsboom en het bankje aan de rivier te hebben aangedaan) is al een verrukking op zichzelf met alle soorten (berm)bloemen en vogels die ik tegenkom. Mijn eerste stappen in de natuur, met al mijn zintuigen en mijn hart geopend, voelen alsof ik de natuur voor het eerst welbewust betreed. In gedachten breng ik dank aan de Schepper voor al het moois dat er al heel lang IS. Daarna wandelen we lange tijd langs de bomenrij. Ik kom heel erg tegen dat ik moeite heb met hoogteverschillen, zowel groot als klein. Dankzij mijn trage tempo gaat het lopen toch prima. Marijke is mij al mijlenver vooruit. Het woordenloze voortgaan samen met het genieten past mij als een warme handschoen!
Onderweg zijn er nog veel natte stukken, waar we of omheen lopen of met laarzen aan doorheen waden. Er volgt een gedeelte waar ik elke stap bewust zet door het heuphoge gras heen, telkens een van mijn knieën hoog optrekkend. Soms op een verende ondergrond en dan lijkt het of ik dans! De zon schijnt fel en kleine beestjes cirkelen om mijn hoofd. Gelukkig heb ik een hoedje op en een paar handen om mee te zwaaien.
Het is voor mij allemaal heel ont-spannend, want steeds is er onderweg weer een andere uitdaging die ik vol goede moed aanga. Zoals ik dat gewend ben in mijn leven tot nu toe. Deze levenswijze heeft mij altijd overeind gehouden. Niet moeilijk om hier de link te leggen met de gebeurtenissen in mijn verleden. De prachtige natuur om mij heen geeft me daartoe ruimte in mijn hoofd en hart. Doet bij mij mijn alledaagse bezorgdheden verdwijnen.
Na plm vier uur wandelen doet zich een calamiteit voor, en hoe naar deze ook is, die baart mij evenmin zorgen. Ik weet zeker dat Marijke en ik in staat zijn ook deze vriendschappelijk te overwinnen. Iets dat na een aantal uren van wachten en hopen inderdaad tot een oplossing komt. Ik ga hier niet verder gedetailleerd op in.
Tijdens het zittend wachten kijk ik naar de wolken en probeer er boodschappen uit te lezen. Langzaam zie ik het wolkendek veranderen. Zó langzaam dat je het haast niet merkt. Zoals dat ook in het leven gebeurt. Kijk maar naar het opgroeien van een klein kind.. Dat brengt mij bij het gevoel van het verlangen naar koestering van mijn innerlijk kind. Ik geef eraan toe, koester het verlangende kind in mij, en er komen tranen in mijn ogen van dankbaarheid dat ik dat mijzelf kan geven.
Na verloop van tijd komt Frans-Willem ons uit de nood “helpen” en hij blijft net als wij enige tijd wachten.
Dan komt er wat mij betreft een gesprek op gang. Ik verbreek mijn stilte waar ik me gewoonlijk in verberg. Als in een veilig holletje. En ik spreek over de periode die ik doormaakte na het overlijden van mijn dochter dat ongeveer anderhalf jaar geleden plotseling plaatsvond. Eigenlijk ben ik daarvan niet in de rouw geweest. Ik gunde haar het einde van het door haar als ongelukkig ervaren leven en het binnengaan in een andere dimensie waar ze ongetwijfeld gelukkig is en een nieuwe kans krijgt haar leven op een andere manier voort te zetten. Ik draag en ondersteun haar vanaf de Aarde en zij zorgt voor mij vanuit de Hemel. Een mooiere relatie met mijn kind kan ik me niet voorstellen. Er was en is voor mij dan ook geen aanleiding om te rouwen. Natuurlijk mis ik zo nu en dan haar aanwezigheid in het dagelijks leven, wat me kan doen huilen, maar spoedig daarna voel ik weer het eeuwige geluk van haar bovenaardse leven. En ben ik wederom dankbaar… nu omdat ik haar ooit het aardse leven heb mogen schenken. Mijn aan-vaar-ding dat dat nu tot een einde is gekomen. (Dat terwijl de boten op de Waal voorbij-varen, ook al zie ik ze op die plek en op dat moment niet.)
Marijke zegt na mijn bekentenis oprecht dat ze van me houdt, en Frans-Willem is onder de indruk van de manier waarop ik het overlijden van mijn dochter verwerkt heb. Daar zit het woord werk in. Dat wil voor mij zeggen: innerlijk werk. Als het ploegen van een akker, met voren tot de horizon. Eindeloos.
Met de auto worden Marijke en ik naar het Veerhuis teruggebracht. Bij aankomst staat daar juist het warme avondmaal op tafel. We zitten buiten met uitzicht op de Waal en genieten ervan.
De tweede dag van mijn pelgrimage heb ik alle belevenissen en gedachten neergelegd in het labyrint, en achter me gelaten op de begraafplaats. Gelouterd kan ik daarna onze tocht vervolgen. Het is of ik vele malen lichter loop dan ik de eerste dag heb gedaan.
Even terug naar de ontbijttafel in het Veerhuis, die zoals gewoonlijk rijkelijk gevuld is met hele lekkere en gezonde kost! We hebben een lang en intensief gesprek met een van de andere gasten. Haar moeder is eind juni op 102-jarige leeftijd overleden. Zij vertelt vol liefde over haar moeder en het einde van haar moeders leven. Een symbolisch begin van onze tweede medevaartdag waarop we de laatste dag van ons eigen leven gaan beleven. En tevens aansluitend bij het delen van mijn ervaring van gisteren betreffende mijn overleden dochter.
Na het ontbijt heb ik een bijzondere ontmoeting met Elysee die hechte banden heeft met Frans-Willem en het Veerhuis. Zij is een boek aan het schrijven, net als Frans-Willem, en voor beiden kan de bijdrage van mijn editorschap goed van pas komen. Met ons drieën voel ik een warme verbinding. Als het ware loop ik er urenlang daarna op te zweven, namelijk op de wolk van zielsherkenning.
Marijke en ik beginnen ‘s middags aan onze medevaart, en Frans-Willem en Elysee brengen ons met de auto tot voorbij de nog modderige uiterwaarden, naar een punt halverwege het tweede gedeelte van de uitgestippelde tocht.
We wandelen langs een stukje strand met allerhande schelpjes en luisteren naar het klotsen van de rivier. Ik stel me voor hoe componisten deze geluiden verwerken in hun muziek. Voorbij een hek wandelen we lange tijd door heuphoge bloemen en struiken, wat me doet denken aan de begroeiing van gisteren. Ook weer stap voor stap (zoals we door het leven gaan!). Op een bepaald punt heb ik behoefte aan rust, terwijl ik Marijke met grote stappen voort zie gaan zonder dat ze omkijkt. Ze had ook gezegd dat zij onderweg nergens wilde gaan zitten om te rusten. Dus scheiden zich de wegen van Marijke en mij, door haar overigens niet opgemerkt zo te zien. In het algemeen loopt zij veel sneller dan ik, waar ik geen enkele moeite mee heb. Want in mijn leven ben ik gewend om alles langzaamaan te doen en aldus mijn doel te bereiken. Daardoor verdeel ik mijn energie beter en houd het langer vol.
Dus na twee à drie uur wandelen raak ik Marijke volledig uit het oog. Ik volg mijn gevoel en ga een tijdlang zitten om iets te drinken en te eten van wat ik in mijn rugzak heb meegebracht. Ik wacht en wacht (weer wachten maar op een andere manier dan gisteren!), en Marijke keert niet om. Ik besluit alleen terug te wandelen en kijk daarbij een aantal malen achterom of ik Marijke misschien toch weerzie. Na onze belevenissen van gisteren ben ik een beetje bezorgd om haar welzijn. Op een gegeven moment laat ik die bezorgdheid helemaal los en vervolg rustig mijn terugweg.
Voorbij bovengenoemd hek ga ik zitten op een plek pal aan de Waal. En zet me aan het schrijven in mijn Pilgrimage In A Day-Book. Daar had ik me onderweg op verheugd. Vandaag kan ik me helemaal op mijzelf concentreren in tegenstelling tot gisteren. Ik ga nu echt mijn eigen weg en dat voelt heel natuurlijk én voor mij essentieel. Daarbij komt de gedachte in mij op: ik zal alleen sterven zoals ik ook grotendeels alleen heb geleefd. Ik herinner mij levendig de woorden van mijn moeder: zoals je leeft, zo zul je sterven.
Verder bedenk ik: er is nu niets meer waarvan ik zeg: dat wil ik per se nog meemaken vóór ik sterf. Alles wat ik nu doe en onderneem, breng ik in overeenstemming met mijn essentie en levensdoel. Ik heb rust in mijn centrum en beweeg me van daaruit. Dat heb ik echt tijdens de pelgrimage heel diep mogen ervaren. Op enkele uitzonderingen na want ik ben geen heilige die (in mijn ogen) alles perfect doet. Die heilige dient wél als voorbeeld voor mij. Om verdiensten en deugden te genereren, volgens de leer van Tao.
Tot hier ben ik gekomen met schrijven, als Marijke achter mij opduikt en op vrolijke toon vraagt: “Kunt u mij de weg naar Harmelen vertellen, meneer?” Ik ben blij verrast en we schaterlachen allebei. Zij heeft intussen Frans-Willem gebeld en hij komt met Elysee ons beiden met de auto ophalen.
‘s Avonds hebben we een gezellig en intiem diner met ons vieren op het terras voor het Veerhuis om onze pelgrimstocht op een heel bijzondere manier samen af te sluiten.
Al met al heb ik de “Pilgrimage In Two Days” een fantastische belevenis gevonden en Marijke en ik besluiten deze pelgrimage nogmaals te gaan lopen. Op voorwaarde dat de uiterwaarden weer drooggevallen zijn en wij ons fysiek beter hebben voorbereid op het langeafstandwandelen.
Met dank aan pelgrim Frans-Willem voor zijn zowel liefdevolle als professionele begeleiding. Ik ervaar heel veel respect en zorgzaamheid bij hem naar mij toe, steeds op het juiste ogenblik. Dat doet mij heel goed.
Yohanna Hermans
augustus 2021
P.S. “Als je niet van richting verandert, zul je eindigen op de exacte plaats waar je naartoe gaat” (oud Chinees spreekwoord)
Mijn Pelgrimage-In-A-Day-ervaring
Een maand na mijn ‘Pelgrimage in A Day’ in Varik, neem ik de tijd te beschrijven hoe het voor me was en wat het me heeft gebracht. Allereerst had ik er goed aan gedaan de tocht voor te bereiden, met name door te schrijven. Dat hielp me om een vraag helder te krijgen waarmee ik op pad wilde gaan. Ook hielp het me om in een soort meditatieve staat-van-zijn te komen. De start was meteen al vanuit de modus AANDACHT, gezeten op het bankje op de dijk. Het materiaal dat Frans-Willem had samengesteld en toegestuurd ademde ook AANDACHT uit en inspireerde me.
Tijdens het lopen bleef ik meestal in die aandachtmodus en dat ging gemakkelijker dan ik dacht, al liep ik samen met een ander mens en al waren we regelmatig in gesprek. We wisten en voelden dat we allebei onze eigen tocht zouden lopen, op verschillende manieren en dat is ons ook gelukt.
De tocht bood een prachtkans om vele uren buiten te zijn en te lopen, te kijken en te ervaren. Door af en toe de stilte toe te laten, viel er een bepaalde druk weg, namelijk de neiging om uit te wisselen, zoals we zo vaak gewend zijn te doen in ons leven (hoe fijn dat op zich ook kan zijn). Ik zag tijdens de stilte meer van de natuur, dan wanneer we in gesprek waren. En, wat ook waardevol was, ik stond dan meer in contact met mezelf en kon echt gewaar-zijn. Gedachten raakten op de achtergrond, het ervaren en voelen werd sterker.
Door te lopen kwam ik dus niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk in beweging. Het pad dat ik liep symboliseerde af en toe mijn levenspad. Het ging omhoog en weer omlaag, ik moest over wortels heenstappen en over andere barrières, zoals hekken. En doordat de route heel gevarieerd was en de omgeving veranderde, merkte ik op, dat daardoor ook mijn kijk op mijn leven meebewoog, meeveranderde. Het volgen van de rivier vond ik het meest weldadig, het meegaan met de stroom.
De vraag waarmee ik liep had me al maanden beziggehouden, hoewel ik die ook vaak toegedekt had gehouden. Ik kon tijdens het lopen duidelijk voelen: ‘dit ga ik nu aan, dit heb ik te doen’. Het was fijn om af en toe langzamer te lopen en ook stil te staan. Ik maakte regelmatig foto’s en daarmee nam ik mooie en dierbare ‘fragmenten van Waallandschap’ mee. Wat was het landschap onbeschrijfelijk mooi. Af en toe namen we tijd om te zitten. Vooral de pauzes op één van de mooie strandjes aan de rivier deden me goed. Dat waren de momenten waarop ik graag wilde schrijven. Zinnen kwamen als vanzelf uit mijn pen.
Het ‘samen-op-pad-zijn’ was fijn en bemoedigend voor ons beiden en we hadden af en toe mooie gesprekjes. Wel probeerden we steeds aanwezig te blijven in het nu en dat lukte goed. We gingen ook de confrontatie aan met de elementen, we konden ook niet anders. Het weer was nogal onstuimig en de wind was fors. Dat gaf een bijzonder tintje aan het geheel. Met name de lucht veranderde ieder uur totaal. Tijdens lunchtijd begon het te stortregenen, maar op dat moment kwamen we net langs het Veerhuis en konden we, voordat we aan deel 2 begonnen, ‘schuilen in de herberg’, wat een gevoel van geborgenheid gaf.
Het lopen ging niet alleen maar vanzelf. We moesten af en toe van de route afwijken, omdat er delen onder water stonden. Dit vroeg een soort overgave. We zijn ook even een beetje ‘verdwaald’. En twee keer op onze buik onder prikkeldraad doorgeschoven. Fijn dat we een regenpak aan hadden, niets kon ons deren. Ik was af en toe in een diepere bewustzijnslaag en kon helderder reflecteren op mijn vraag, waarmee ik die dag echt verder ben gekomen. Ik voelde me af en toe gedragen door een krachtenveld, het lukte me dan om in het nu te zijn, de vraag herhalend en alles te voelen dat verbonden is met mijn vraag. Ik heb geprobeerd ‘stukken oude pijn’ los te laten door stenen in de rivier te gooien en op die manier achter me te laten wat me niet meer dient.
‘Het einde van de wereld’ leek op een gegeven moment echter ver en ik had een tijdelijke kleine inzinking, waar ik ruimte voor kon vragen. Even was er een soort moedeloosheid, ook rond mijn vraagstuk. Door het toe te laten, kon ik me daarna weer herpakken, zonder er over te praten. Het proces was vooral een innerlijk pad. De zon brak door, we konden verse bramen eten die in overvloed aanwezig waren en naderden ineens veel sneller dan ik dacht het einde van de landtong, waar we ‘lelijke’ stenen weg wierpen en ook ‘mooie’ stenen opstapelden en uitkeken over de oneindigheid van het water.
Toen we eerder die middag langs de oude toren van Varik liepen, hing daar een spandoek met de tekst ‘IK BEN OPEN’ (de toren was die middag te bezichtigen en te beklimmen, wat we ook deden). De tekst bleef bij me hangen. Wat ik ‘aan het einde van de wereld’ voornamelijk voelde was, dat ík ervoor kon kiezen mijn vraagstuk een kans te geven door mijn hart open te stellen. Dat was en is nog altijd de essentie voor mij. Toen we begonnen aan de terugtocht naar de herberg, kwam er stukje bij beetje meer ontspanning over me. Ik voelde naast fysieke vermoeidheid ook mijn kracht. Ik realiseerde me dat het betekenis had, als ik aan zou gaan wat ik moeilijk vind.
Sinds ik weer thuis ben, heb ik regelmatig teruggedacht aan de pilgrilmage-ervaring en heb ik eerste stappen gezet vanuit mijn beslissing. En als ik me zorgen maak over de haalbaarheid en de afloop, probeer ik mezelf er aan te herinneren dat ik keer op keer mijn hart kan openstellen. Het is alleen maar duidelijker geworden dat ik het een verrijking vind de pelgrimage te hebben meegemaakt, van A tot Z. Het was een belevenis met een gouden randje voor mij en ik zal de ervaring met me meedragen.
Met dank aan Frans-Willem en het Veerhuis en met dank aan Moeder Aarde, die mij keer op keer veel te bieden heeft, zoals rust en ook troost en inzicht.
Hieronder tot slot een gedicht dat ik al kende maar dat bij de pelgrimage bij me bovenkwam en dat wonderwel aansluit:
Erich Fried – Wat het is
Het is onzin
zegt het verstand
Het is wat het is
zegt de liefde
Het is ongeluk
zegt de berekening
Het is alleen maar verdriet
zegt de angst
Het is uitzichtloos
zegt het inzicht
Het is wat het is
zegt de liefde
Het is belachelijk
zegt de trots
Het is lichtzinnigheid
zegt de voorzichtigheid
Het is onmogelijk
zegt de ervaring
Het is wat het is
zegt de liefde
Auteur: Erich Fried (1921-1988)